Odejście od węgla brunatnego jest nieuniknione

Odejście od brunatnej energetyki opłaca się wszystkim i jest nieodzowne. Im wcześniej zrozumieją to władze, zarówno państwowe, jak i samorządowe, tym korzystniejsze dla mieszkańców regionu Turoszowa będą skutki transformacji. Szybsze porzucenie węgla brunatnego pozwoli na ograniczenie emisji CO2, minimalizację podwyżki cen elektryczności i ograniczenie importu. Transformacja regionu Turoszowa pozwoliłoby także na załagodzenie sporu z Czechami, którzy z powodu działalności Turowa, mają problemy z dostępem do wody pitnej.

1. 14 lipca komisja petycji PE rozpatrzy czeską petycję 

Został ustalony ostateczny termin rozpatrzenia petycji  w sprawie niebezpieczeństwa utraty wody pitnej w regionie Libereckim w związku z rozbudową kopalni węgla brunatnego w Turowie. Komisja petycji Parlamentu Europejskiego spotka się w tej sprawie 14 lipca. 

W zeszłym tygodniu pisaliśmy także o możliwości rozpatrzenia przez komisję na tym samym posiedzeniu petycji napisanej przez polskich samorządowców, którzy opowiadali się przeciw zamknięciu kopalni odkrywkowej i elektrowni Turów w Bogatyni. Nie zostanie ona jednak wzięta pod uwagę podczas lipcowego spotkania. Nie została ona bowiem złożona zgodnie z procedurami do Przewodniczącego Komisji Petycji PE, a do Przewodniczącej Komisji Europejskiej Ursuli van der Leyen.

2. Czesko-polski spór o działalność Turowa trafi najpierw do Komisji Europejskiej

24 lipca Komisja Środowiska w czeskim parlamencie ponownie zajmowała się wpływem kopalni Turów na wodę w czeskim terytorium przygranicznym. „Polska, która zezwoliła na wydobycie na kolejne 6 lat i dąży do dalszego rozszerzenia koncesji, praktycznie nie komunikuje się ze stroną czeską w tej sprawie” – donosi czeski portal Lidovky. Jest to jeden z powodów, dla których komisja zwróciła się do czeskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych na ostatniej rozprawie o przeanalizowanie możliwości wniesienia skargi przeciwko Polsce do Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości za naruszenie prawa UE. 
„Cieszę się, że dziś komisja wezwała rząd i odpowiednie ministerstwa do podjęcia kroków w celu wniesienia skargi do Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości. Komisja zwraca się również do Ministerstwa Środowiska i regionu Liberec o oszacowanie do końca września tego roku kosztów naprawy szkód, które Polska spowodowała już w Czechach, prowadząc kopalnię, a także kosztów przyszłych działań” –  komentowała posłanka Dana Balcarová, przewodnicząca Komisji Środowiska.
Z prawnego punktu widzenia, zgodnie z artykułem 259 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, Czesi nie mogą jeszcze zaskarżyć Polski za działania związane z Turowem.  „Zanim państwo członkowskie wniesie powództwo przeciwko innemu państwu członkowskiemu w sprawie domniemanego naruszenia zobowiązania wynikającego z traktatów, wnosi sprawę do Komisji. Komisja wydaje uzasadnioną opinię po umożliwieniu każdemu zainteresowanemu państwu przedstawienia własnej sprawy oraz uwag w sprawie drugiej strony, zarówno ustnie, jak i na piśmie. Jeżeli Komisja nie wyda opinii w terminie trzech miesięcy od daty wniesienia sprawy, brak takiej opinii nie uniemożliwia wniesienia sprawy do Trybunału”. 

„Jeżeli Komisja uzna, że ​​państwo członkowskie uchybiło zobowiązaniu ciążącemu na nim na mocy Traktatów, przekazuje uzasadnioną opinię w tej sprawie po umożliwieniu zainteresowanemu państwu przedstawienia uwag. Jeżeli dane państwo nie zastosuje się do opinii w terminie określonym przez Komisję, może ona wnieść sprawę do Trybunału Sprawiedliwości”. 

Źródła:

1. https://ec.europa.eu/home-affairs/sites/homeaffairs/files/news/docs/infringements/article_258.pdf
2. https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=CELEX%3A12016E259
3. https://www.lidovky.cz/domov/snemovni-vybor-podporil-zalobu-na-polsko-kvuli-dolu-turow-cesko-kvuli-nemu-prichazi-o-vodu.A200624_191049_ln_domov_ele
4. https://feedit.cz/2020/06/24/skody-zpusobene-elektrarnou-turow-a-odpadovou-legislativu-dnes-resil-vybor-pro-zivotni-prostredi/

3. Odejście od brunatnej energetyki opłaca się wszystkim

Odejście od węgla brunatnego jest nieuniknione. Jest też opłacalne dla państw, w których to paliwo odgrywa największą rolę –  Polski, Niemiec i Czech. Forum Energii oraz Agora Energiewende przygotowały analizę, w której obliczyły koszty odejścia od energetyki zasilanej tym brudnym paliwem.

Z raportu wynika, że porzucenie węgla brunatnego pozwoli na ograniczenie emisji CO2 z elektroenergetyki w Polsce o 47% w 2030 r. (w porównaniu do 2020 r.), a w regionie o blisko połowę. Szybsze odejście od węgla brunatnego (w porównaniu do scenariusza referencyjnego, czyli ok. 2035-2038), minimalizuje podwyżki cen, ogranicza import energii elektrycznej i nie zwiększy kosztów transformacji.

To bardzo ważna wiadomość dla całego regionu transgranicznego „Ten projekt może stać się projektem flagowym Europejskiego Zielonego Ładu, symbolem dobrej współpracy regionalnej na rzecz bezpieczeństwa energetycznego, ale potrzebne jest skoordynowane działanie i współpraca Warszawy, Berlina i Pragi” – komentuje Joanna Maćkowiak-Pandera z Forum Energii. 

Lokalne władze w Bogatyni i Polska Grupa Energetyczna, zamiast walczyć o przedłużenie działalności kopalni do 2044 roku, powinny zastanowić się nad mądrą transformacją, która przyniesie korzyści zdrowotne, środowiskowe i ekonomiczne wszystkim mieszkańcom regionu Turoszowa i ich sąsiadom. 

Źródło:

1. https://forum-energii.eu/pl/analizy/europejski-trojkat-wegla-brunatnego?utm_source=twitter&utm_medium=post_25062020&utm_campaign=lignite 

4. Akcjonariusz PGE pyta władze spółki o Turów

26 czerwca 2020 r. odbyło się Zwyczajne Walne Zgromadzenie Polskiej Grupy Energetycznej. Wziął w nim udział akcjonariusz PGE i jednocześnie kampanier finansowy Fundacji „Rozwój TAK – Odkrywki NIE”, Kuba Gogolewski. Domagał się od władz spółki podjęcia zdecydowanych działań, dążących do zabezpieczenia zdrowia i życia wszystkich Polek i Polaków. Zadał władzom szereg pytań dotyczących Turowa i węgla brunatnego. Podczas zebrania nie odpowiedziano na żadne z tych pytań. Władze spółki mają teraz 14 dni (do 10 lipca) na przesłanie odpowiedzi pisemnych.

Pytania zadane przez akcjonariusza dotyczące Turowa: 

1. Prezes PGE S.A. poinformował o zamiarze upublicznienia nowej strategii GK PGE na jesieni tego roku. Strategia PGE miała być pierwotnie gotowa do jesieni 2019 roku. Co spowodowało roczne opóźnienie w przyjęciu nowej strategii PGE? Czy nowa strategia zawierać będzie szczegółowy plan osiągnięcia przez GK PGE neutralność emisji gazów cieplarnianych (głównie dwutlenku węgla) do 2050 roku wraz z trajektorią dojścia do tejże neutralności emisyjnej oraz szacowanymi poziomami emisji CO2 w latach 2025, 2030, 2035, 2040 oraz 2045?

2. W ciągu ostatnich 5 lat Spółka, realizując obecną strategię, straciła ok. 60% swojej wartości. Czy nowa strategia, która będzie ogłoszona przez PGE, będzie zakładać odejście od węgla do 2030, dynamiczny rozwoju OZE i sprawiedliwą transformację, uwzględniając globalne trendy rozwoju, politykę klimatyczną Unii Europejskiej oraz wolę Polek i Polaków chcących odejścia od węgla w Polsce do 2030?

3. PGE uzyskało decyzję o przedłużeniu koncesji wydobywczej dla odkrywki Turów o 6 lat. Jednocześnie nowy blok w elektrowni Turów jest dalej w fazie realizacji, co wiąże się ze znaczącymi inwestycjami. Nowy blok w Turowie zapewnił sobie też kontrakt mocowy na 15 lat. W jaki sposób PGE zamierza przekonać Komisję Europejską do uzyskania koniecznej derogacji od celów Ramowej Dyrektywy Wodnej po 2027 roku, bez której dalsza działalność odkrywki Turów oraz elektrowni Turów nie będzie możliwa?

4. Kiedy PGE ogłosi publicznie daty wyłączania bloków węglowych w elektrowniach zawodowych i elektrociepłowniach należących do PGE poza tymi ogłoszonymi w sprawozdaniu z działalności zarządu za 2019 rok?

5. Czesi wskazują, że w wyniku kontynuacji wydobycia węgla brunatnego z odkrywki Turów do 2044 tysiące mieszkańców Czech pozbawiony zostanie źródeł wody pitnej. Czy zarząd PGE rozważa zawiązanie rezerwy do wypłaty rekompensat mieszkańcom Czech z tego powodu?

6. Czy w związku z planowanym wydobyciem węgla brunatnego do 2044 roku z odkrywki Turów PGE zamierza doprowadzić do destrukcji zabytkowego układu ruralistycznego Opolno-Zdrój, czy też PGE chciałaby kontynuować plan wyrażony przez władze Kopalni podczas rozprawy administracyjnej dot. decyzji środowiskowej dla odkrywki Turów we wrześniu 2019 roku i przenieść zabytki składające się na dawny kurort w inne miejsce? Czy zarząd PGE nie sądzi, że w interesie społecznym byłoby nieznaczne (o 1-2 %) ograniczenie powierzchni odkrywki i zachowanie niepowtarzalnego dawnego kurortu, jakim było Bad-Oppelsdorf (Opolno-Zdrój)?

7. W sprawozdaniu zarządu PGE z działań 2019 roku zarząd spółki informował o działaniach zmierzających do uzyskania koncesji wydobywczej do 2044 dla odkrywki Turów. Czy GK PGE dalej zamierza uzyskać koncesję wydobywczą dla odkrywki Turów do 2044 roku, czy też przedłużenie koncesji o 6 lat jest w ocenie zarządu korzystniejsze dla GK PGE oraz akcjonariuszy spółki?