Przedłużenie koncesji na wydobycie węgla brunatnego z odkrywki Turów przez Ministra Klimatu, nie oznacza końca walki o ochronę źródeł wody pitnej, zdrowie i spokój mieszkańców. Nadchodzący miesiąc może przynieść ważne głosy w tej sprawie. Do końca czerwca czeski rząd podejmie decyzję o wniesieniu pozwu przeciwko Polsce, a Komisja Europejska rozpatrzy skargę na niewłaściwe stosowanie przepisów RDW. Równolegle odbędzie się organizowany przez EEB, Fundację „RT-ON” i Frank Bold Society webinar o egzekwowaniu unijnych przepisów wodnych.
1. Zaproszenie na Webinar „Spragnieni Sprawiedliwości. Egzekwowanie unijnych przepisów dotyczących wody w celu ochrony społeczności przed skutkami wydobycia węgla”
17 marca 2020 planowane było śniadanie parlamentarne organizowane przez Fundację „Rozwój TAK - Odkrywki NIE” pt. „Wydobycie wody i węgla: dodatkowe korzyści z wycofania wydobycia węgla w UE”. Miało odbyć się w Brukseli w Parlamencie Europejskim, zaś oficjalnymi gospodarzami wydarzenia mieli być europosłowie Bas Eickhout oraz Martin Hojsik. Pandemia koronawirusa pokrzyżowała nasze plany. Śniadanie nie mogło dojść do skutku, ale problemy z wpływem górnictwa na wody nie zniknęły. Wręcz przeciwnie, dziś coraz mocniej odczuwamy skutki suszy.
Wydobycie węgla, w szczególności eksploatacja węgla brunatnego ma ogromny wpływ na zasoby wodne. Wiąże się z odwadnianiem złóż na ogromną skalę, co powoduje powstanie tzw. leja depresji wokół odkrywki węgla brunatnego. Na jego obszarze zanikają wody podziemne z odwadnianych poziomów wodonośnych. Efekty takiego działania dotkliwie odczuwa ludność żyjąca w sąsiedztwie odkrywek, która jest zagrożona brakiem dostępu do wody pitnej.
Jak dowodzą ostatnie kontrowersje wokół kopalni węgla brunatnego w Turowie, prawidłowe stosowanie ramowej dyrektywy wodnej ma znaczenie ogólnoeuropejskie. Dostęp do czystej wody pitnej w Europie jest coraz częściej utrudniony, a jednym z winowajców tej sytuacji jest węgiel. Na polskiej granicy z Czechami i Niemcami kopalnia Turów wysusza zasoby wodne z dwóch krajów i zagraża wodom podziemnym całego regionu, naruszając prawo UE.
Choć śniadanie parlamentarne nie może się odbyć, udało się zorganizować spotkanie w formie webinaru. Seminarium internetowe „Spragnieni sprawiedliwości. Egzekwowanie unijnych przepisów dotyczących wody w celu ochrony społeczności przed węglem” organizowane jest przez Europejskie Biuro Ochrony Środowiska (EEB), Fundację „Rozwój TAK - Odkrywki NIE” i Frank Bold Society. Odbędzie się w piątek 12 czerwca 2020 r., w godzinach 15.00–16.00. Webinar ma na celu zbadanie wpływu wydobycia węgla na wody. Przyjrzymy się też, jak wdrożenie ramowej dyrektywy wodnej UE może pomóc Europie odejść od węgla.
W dyskusji wezmą udział m.in: europosłanka Anna Cavazzini, europoseł Tomáš Zdechovský, posłanka Anita Sowińska, przedstawiciel Komisji Europejskiej oraz władze lokalne i regionalne reprezentujące społeczności dotknięte działalnością kopalni Turów.
Link do rejestracji:
https://www.eventbrite.com/e/thirsty-for-justiceenforcing-eu-water-laws-to-defend-communities-from-coal-tickets-105221436148
Webinar będzie prowadzony w języku angielskim.
2. Rząd Czech do końca czerwca podejmie decyzję o ewentualnym zaskarżeniu Polski
29 kwietnia dwie komisje czeskiego parlamentu: Komisja ds. Ochrony Środowiska i Komisja ds. Unii Europejskiej przyjęły rezolucję, wyrażając głębokie zaniepokojenie sytuacją związaną z przedłużeniem koncesji dla odkrywki Turów. Zobowiązały Ministerstwo Spraw Zagranicznych do przygotowania analizy prawnej możliwości wniesienia pozwu przeciwko Polsce. Analiza musi zostać przeprowadzona do 30 czerwca.
Czeski Minister Środowiska Richard Brabec skomentował sprawę: „do końca czerwca zdecydujemy o dalszych krokach na podstawie analizy prawnej. Ale wykorzystamy wszelkie środki, aby bronić interesów naszych obywateli”.
Źródła: https://ekolist.cz/cz/zpravodajstvi/zpravy/brabec-o-dalsich-krocich-kvuli-dolu-turow-se-rozhodne-v-cervnu
https://www.denik.cz/ekonomika/poslanci-vyzvali-vladu-zalujte-polsko-kvuli-dolu-turow-20200502.html
3. W czerwcu 2020 Komisja Europejska rozpatrzy skargę na niewłaściwe stosowanie przepisów Ramowej Dyrektywy Wodnej przez Polskę
„Rozwój TAK - Odkrywki NIE” przy wsparciu prawnym Fundacji Frank Bold w dniu 7 czerwca 2019 złożyła skargę do Komisji Europejskiej na niewłaściwe stosowanie przepisów Ramowej Dyrektywy Wodnej (RDW) przez Polskę.
W skardze wskazaliśmy błędy w udzieleniu zgód na odstępstwa od mającej za zadanie chronić wodę RDW. Odstępstwa udzielone zostały w wielu przypadkach na potrzeby nowych kopalni odkrywkowych węgla brunatnego. Udzielenie odstępstwa na wydobycia węgla brunatnego wskazuje, że inwestycje te, w ocenie polskiego rządu wpisują się w zasadę zrównoważonego rozwoju. Świadczy to o całkowitym ignorowaniu przez polski rząd negatywnego oddziaływania odkrywek na wody powierzchniowe oraz podziemne.
Komisja Europejska ma maksymalnie rok na rozpatrzenie skargi w sprawie naruszenia przepisów UE. Decyzje w sprawie naruszeń publikowane są raz w miesiącu. „Przyjmując comiesięczny pakiet decyzji dotyczących uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego, Komisja Europejska podejmuje kroki prawne przeciwko państwom członkowskim, które nie wypełniły swoich zobowiązań wynikających z prawa unijnego. Decyzje te dotyczą różnych sektorów i dziedzin polityki UE, a ich celem jest zapewnienie właściwego stosowania prawa unijnego dla dobra obywateli i przedsiębiorstw”.
14 maja ogłoszono decyzje w kilku sprawach przeciwko Polsce (w tym naruszających przepisy w obszarze środowiska), ale nie było wśród nich postępowania, które wynikałoby ze złożonej w czerwcu 2019 skargi. Dlatego też Komisja Europejska najpóźniej w czerwcu zdecyduje o tym, jakie kroki prawne wobec Polski podjąć. Komisja Europejska będzie mogła wystąpić do polskich władz o informacje („wezwanie do usunięcia uchybienia”), na którą należy odpowiedzieć w określonym terminie (zazwyczaj są to dwa miesiące).
Jeżeli Komisja uzna przekazane przez Polskę informacje za niezadowalające i stwierdzi, że Polska nie spełnia swoich zobowiązań wynikających z prawa UE, może przesłać formalne wezwanie do zapewnienia zgodności z prawem UE (tzw. „uzasadnioną opinię”). W przypadku gdy państwo członkowskie nie zapewni zgodności z prawem UE, Komisja może podjąć decyzję o skierowaniu sprawy do Trybunału Sprawiedliwości.
Źródła:
https://ec.europa.eu/atwork/applying-eu-law/infringements-proceedings/infringement_decisions/?r_dossier=&noncom=0&decision_date_from=&decision_date_to=&active_only=1&EM=PL&title=&submit=Search&lang_code=pl
https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/pl/MEMO_12_12
https://rozwojtak-odkrywkinie.pl/component/k2/item/404-fundacja-rozwoj-tak-odkrywki-nie-skarzy-polska-polityke-wodna-do-komisji-europejskiej
